Nieuwe kerkramen voor de Sint Franciscus te Steenwijksmoer

In het zuiden van Drenthe ligt in de buurt van Coevorden het plaatsje Steenwijksmoer. In 1931-1932 werd er een nieuwe kerk, de Sint Franciscus, gebouwd naar een ontwerp van architect Jan van Dongen in de stijl van het Traditionalisme.De kerk is nu een nationaal monument [Monumentnummer: 468597].

De ramen waren oorspronkelijk door Albert Verschuuren. (Tilburg 1887 – Oosterhout 1953) voorzien van glas-in-lood.

Verschuuren heeft waarschijnlijk aanvankelijk gewerkt in het atelier van Pierre Cuypers voor hij in 1905 studeerde bij Antoon Derkinderen aan de Rijksakademie. Later gaf hij les aan de Akademie van Tilburg en is vooral bekend geworden door religieuze muurschilderingen, beelden en een aantal glas-in-loodramen.

Onder druk van vernieuwingen en de kosten voor onderhoud zijn de ramen in de jaren zestig verwijderd en vervangen door vrijwel blank glas.

Later is hierop geel folie aangebracht.

Henk Haverkort e.a. namen rond 2016 het initiatief om de kerk geleidelijk aan van nieuwe glas-in-loodramen te voorzien, maar dan wel zoveel mogelijk in de authentieke stijl. Er werd gezocht naar de originele tekeningen van de ramen. Er werden enkele voorstudies, onscherpe zwart-witfoto’s en wat glasrestanten gevonden.

In de kerk bevond zich nog één ‘overlevend’ origineel raam waardoor de gebruikte, bonte, kleurstelling duidelijk werd.

Daarnaast waren er de herinneringen hoe de ramen van de kerk er vroeger uit hadden gezien. Sponsoren werden gevonden en na overleg met Monumentenzorg Noord kwam men in 2016 terecht bij Glasatelier Oud Rijswijk. Hans van der valk, schilder/ontwerper van het Glasatelier maakte, begeleid door een commissie waarin o.a. Herman van der Veen, de nieuwe ontwerpen.

Er zijn een paar aanzetten tot ontwerp van Verschuuren bekend. Het blijken echter eerder voorstudies dan echte eindontwerpen. De aquarellen komen nergens echt compleet qua compositie of kleurstelling terug in de kerk.

4 voorstudies van de priesterkoorramen van Verschuuren

Een van beschikbare zwart-witfoto’s van de schipramen. De ramen lijken, op de invulling van de toog na, hetzelfde van opbouw.

Begonnen werd bovenstaande foto met behulp van Photoshop ‘recht’ te zetten

Hiermee was een groot deel van de verdeling van de loodlijnen duidelijker.Een plan van aanpak werd opgesteld en een van de eerste ramen was ‘dahlia’ omdat hier een originele voorstudie in aquarel van Verschuuren bestond.

De ontwerpen werden gemaakt in Illustrator. Eerst in lijn, daarna werd de kleur, na overleg, aangebracht.

Ontwerpen op de computer

Voorbeeld van een lijntekening van de dahlia

De kleuren werden gekozen naar aanleiding van fragmenten van glas dat, die naar men dacht, in de originele ontwerpen had gezeten en

het nog bestaande originele raampje.

Het middelste paneel van de dahlia wordt gekit

Steeds als er een sponsor werd gevonden werd er een raam toegevoegd. Soms bestond er een min of meer duidelijke foto waarnaar gewerkt kon worden zoals b.v. van de iris.

Naast de ramen in het schip zijn zo ook de ramen in de Maria- en Jozefkapel van nieuwe ramen voorzien.

In het portaal kwam de aster. Drie stadia:

Inmiddels zijn er negen ramen in het schip geplaatst

Eén van de laatste was de Ipomea:

Zetten van de Ipomea toog

In april en mei 2020 zijn de ramen achter het orgel ontworpen en gemaakt. Er bestond nog een foto van voordat het orgel een groot deel van het raam bedekte.